Uprawnienia do sporządzania

projektów zagospodarowania terenu lub działki

 

Uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności uzyskane na podstawie przepisów rozporządzenia z dnia 30 grudnia 1994 r. w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. Nr 8, poz. 38 z późn. zm.) upoważniają do sporządzania projektów zagospodarowania terenu lub działki, w zakresie danej specjalności. 

Zgodnie z § 4 ust. 4 tego rozporządzenia, uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w specjalnościach, o których mowa w art. 14 ust. 1 pkt 2a, 2b, 4 i 5 ustawy – Prawo budowlane, stanowią podstawę do sporządzania projektów zagospodarowania działki i terenu.

Należy jednak zauważyć, że powołany przepis został dodany do rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 30 grudnia 1994 r. na mocy § 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 19 września 2003 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie (Dz. U. z 2003 r., Nr 175, poz.1704) i obowiązywał dopiero od dnia 16 października 2003 r.

Zgodnie z zasadą trwałości decyzji administracyjnych, zmiany stanu prawnego następującego po dacie, w której decyzja stała się ostateczna, nie mają wpływu na zakres praw lub obowiązków w niej określonych. W świetle powyższego, decyzje wydane przed tą datą, nie upoważniałyby do sporządzania projektów zagospodarowania terenu lub działki, gdyż w stanie prawnym obowiązującym przed 16 października 2003 r. prawo sporządzania takich projektów miały jedynie osoby posiadające uprawnienia budowlane do projektowania w specjalności architektonicznej.

Stanowisko takie nie może być jednak zaakceptowane z następujących względów.

Przede wszystkim należy zauważyć, że przepis § 4 ust. 4 rozszerzył  uprawnienia osób, które uzyskały prawo wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w  budownictwie po 16 października 2003 r. Wraz z nowelizacja § 4 ust. 4 rozporządzenia nie wprowadzono jednakże przepisów, które uzasadniałby zwiększenie uprawnień tych osób, w szczególności nie wprowadzono innych, ostrzejszych kryteriów uzyskania uprawnień budowlanych. Nie zmieniono przepisów dotyczących wykształcenia osób, które ubiegają się o uprawnienia, jak również nie zwiększono wymiaru praktyki  zawodowej. W tym zakresie osoby, którym nadano uprawnienia przed 16 października 2003 r. musiały spełniać takie same przesłanki, jak osoby które uzyskały te uprawnienia po tej dacie.

Pod rządami rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 30 grudnia 1994 r. nie uległ również zmianie zakres przedmiotowy egzaminu na uprawnienia budowlane. Zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia, egzamin składany na uprawnienia budowlane zawiera część ustną oraz pisemną w formie tekstu i obejmuje sprawdzenie znajomości przepisów prawa w zakresie niezbędnym do ich właściwego stosowania oraz umiejętności praktycznego posługiwania się tymi przepisami. W myśl zaś ust. 3 tego przepisu, znajomość przepisów tych dotyczy:

  1)  we wszystkich specjalnościach:

a)  ustawy - Prawo budowlane oraz rozporządzeń i zarządzeń wydanych na jej podstawie,

b) warunków bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu robót budowlano-montażowych,

c)  postępowania administracyjnego (dział I i II Kodeksu postępowania administracyjnego),

d) zagospodarowania przestrzennego, ochrony środowiska, dóbr kultury i ochrony przeciwpożarowej, normalizacji i certyfikacji - w części związanej z projektowaniem, budową, utrzymaniem i rozbiórką obiektów budowlanych.

Jak z powyższego wynika, obowiązek złożenia egzaminu ze znajomości przepisów dotyczących zagospodarowania przestrzennego – w części związanej z projektowaniem obiektów budowlanych - dotyczył wszystkich specjalności, co więcej obowiązek taki istniał przez cały okres obowiązywania przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 30 grudnia 1994 r.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że w dniu 11 lipca 2003 r. weszła w życie ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717), tym samym została uchylona ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1999 r., Nr 15, poz. 139).

Zmiana stanu prawnego w zakresie przepisów objętych egzaminem jest procesem normalnym, i nie może wpływać na sytuacje prawną osób, które już egzamin zdały i tym samy nie daje podstaw do weryfikacji uprawnień budowlanych, a w szczególności nie uzasadnia przeprowadzania kolejnego egzaminu ze znajomości tej części przepisów, które uległy zmianie po uzyskaniu uprawnień budowlanych. Przykładowo, jak już podkreślono, w stanie prawnym obowiązującym przed 16 października 2003 r., prawo sporządzania projektów zagospodarowania działki lub terenu, posiadały osoby, które uzyskały decyzję o nadaniu uprawnień budowlanych do projektowania w specjalności architektonicznej. Znaczna część tych osób zdawała egzamin ze znajomości przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1999 r., Nr 15, poz. 139), uchylenie tej ustawy i wprowadzenie do porządku prawnego nowej nie daje podstaw do przeprowadzenia kolejnego egzaminu dla tych osób, tym razem w zakresie znajomości przepisów nowej ustawy. Osoby te, mimo obowiązywania zupełnie nowej ustawy, nadal są uprawnione do sporządzania projektów zagospodarowania terenu lub działki.

Zasada ta odnosi się również do osób, które uzyskały uprawnienia budowlane w innych specjalnościach. W przedmiotowej sprawie stanowisko takie jest tym bardziej uzasadnione, że obie ustawy, tj. ustawa z dnia ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717) i ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1999 r., Nr 15, poz. 139), dotyczą tej samej materii.

Oznacza to, że zarówno osoby, które uzyskały uprawnienia budowlane przed 16 października 2003 r., jak i osoby, które uzyskały takie uprawnienia po tej dacie, musiały zdać egzamin ze znajomości przepisów, które regulują materię związaną ze sporządzaniem projektów zagospodarowania działki lub terenu.

Można powiedzieć, że osoby, które uzyskały uprawnienia budowlane przed 16 października 2003 r., zdawały egzamin w takim samym zakresie przedmiotowym, jak osoby, które uzyskały uprawnienia budowlane po tej dacie, gdy obowiązywał już przepis § 4 ust. 4 rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 30 grudnia 1994 r.  W tej sytuacji nie można różnicować sytuacji prawnej ww. osób. Jak wykazano powyżej, osoby te musiały bowiem spełniać takie same   przesłanki. Zakres tych uprawnień powinien być zatem jednolity.

Jeżeli byśmy przyjęli odmienne stanowisko, wówczas osoby, które uzyskały przed 16 października 2003 r. uprawnienia budowlane w innych specjalnościach niż architektoniczna, musiałby ponownie zdawać egzamin na uprawnienia budowlane, egzamin ten siłą rzeczy dotyczyłby jedynie przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Tymczasem nałożenie na te osoby obowiązku przystąpienia do takiego egzaminu byłoby prawnie nieuzasadnione, bo osoby te zdawały już raz egzamin ze znajomości przepisów, które regulują materię związaną z planowaniem i zagospodarowaniem przestrzennym.

Jak już wyjaśniono, zagadnienia dotyczące planowania i zagospodarowania przestrzennego przez cały okres obowiązywania rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 30 grudnia 1994 r. wchodziły w zakres egzaminu na uprawnienia budowlane. W tej sytuacji osoby, które posiadają uprawnienia budowlane do projektowania w specjalnościach innych niż architektoniczna nadane przed 16 października 2003 r. nie miałby w ogóle możliwości uzyskania uprawnień do sporządzenia projektów zagospodarowania działki lub terenu.

Mając na względzie wyżej przedstawioną argumentację należy przyjąć, że uprawnienia budowlane do projektowania w danej specjalności, nadane przed 16 października 2003 r., na podstawie przepisów ustawy – Prawo budowlane i przepisów rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 30 grudnia 1994 r., obejmują również prawo sporządzania projektów zagospodarowania działki i terenu, w zakresie tej specjalności.