Rozpoczęły się (1 kwietnia 2021 r.) konsultacje publiczne projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa, którego głównym zamierzeniem jest cyfryzacja procedur budowlanych.

Projekt ustawy przewiduje w tym zakresie m.in.:

• możliwość prowadzenia dziennika budowy w postaci elektronicznej („system EDB”),
• obowiązek prowadzenia książki obiektu budowlanego w postaci elektronicznej („system EKOB”),
• uregulowanie w Prawie budowlanym portalu e-Budownictwo,
• prowadzenie centralnych rejestrów przez system teleinformatyczny (dalej: eCRUB) osób posiadających uprawnienia budowlane oraz osób ukaranych z tytułu odpowiedzialności zawodowej.

System EDB będzie udostępniany na stronie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego w BIP. Inwestor będzie jednak miał wybór prowadzenia dziennika budowy w postaci papierowej albo w systemie EDB. Ponadto będzie mógł pozbawić uczestników procesu budowlanego dostępu do dziennika budowy prowadzonego w postaci elektronicznej, ale wyłącznie w zakresie, jaki nie będzie utrudniał lub uniemożliwiał im wykonywanie praw czy obowiązków wynikających z przepisów.

Projektowane zmiany przewidują, że dziennik budowy w postaci papierowej będzie można kontynuować w postaci elektronicznej, ale z kolei dziennik budowy prowadzony w systemie EDB może być kontynuowany już tylko w postaci elektronicznej. Nowelizacja ustawy nie przewiduje zasadniczych zmian, jeśli chodzi o zakres wpisów do dziennika budowy w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów.

Również system EKOB będzie udostępniany na stronie Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Zakres podmiotów zobowiązanych do prowadzenia książki obiektu budowlanego nie zmienia się, czyli nadal wyłączeni będą z tego obowiązku np. właściciele budynków jednorodzinnych. Jednak w przeciwieństwie do wyboru formy prowadzenia dziennika budowy (papierowej lub elektronicznej) – każdy podmiot zobowiązany do prowadzenia książki, który obecnie prowadzi ją w formie papierowej, będzie musiał do 31 grudnia 2026 r. założyć dla swojego obiektu książkę obiektu budowlanego w systemie EKOB.

Portal e-Budownictwo to aplikacja do składania wniosków w procesie budowlanym, która już od 4 lutego 2021 r. umożliwia złożenie przez Internet wniosków w najprostszych procedurach budowlanych, np. o pozwolenie na rozbiórkę czy zgłoszenie robót budowlanych (niewymagające dołączenia projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego). Nowelizacja ustawy, a w szczególności akt wykonawczy przewidują uszczegółowienie zasad prowadzenia tego portalu, który ma zapewnić możliwość złożenia wniosków oraz dokonywania zgłoszeń i zawiadomień w formie dokumentu elektronicznego do organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego we wszystkich sytuacjach wskazanych w prawie budowlanym. Należy jednak zaznaczyć, że również w tym przypadku inwestor będzie miał wybór w zakresie skorzystania z tradycyjnej formy składania wniosków.

Dość istotne zmiany przewiduje także nowy eCRUB. Dzięki wprowadzeniu tego rozwiązania zostanie wyeliminowany obowiązek dołączania do projektu budowlanego dokumentów: uprawnień budowlanych i przynależności projektanta do właściwej izby samorządu zawodowego, a wgląd do tych dokumentów będą miały zapewnione organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego.

Ponadto zostanie skrócony proces nadawania uprawnień budowlanych, gdyż przewiduje się usunięcie obecnej procedury przekazywania decyzji o nadaniu uprawnień budowlanych do GINB (który następnie dokonuje w drodze decyzji administracyjnej wpisu do CRUB) na rzecz wprowadzenia danych o nadaniu uprawnień budowlanych przez okręgową komisję  kwalifikacyjną bezpośrednio do systemu teleinformatycznego, co będzie miało czysto techniczny charakter. Podsumowując, wnioskodawca nie będzie musiał czekać na decyzję GINB o wpisie do eCRUB.

Należy dodać, że tak jak jest obecnie, obowiązek wpisu do eCRUB nie będzie dotyczył osób, które nabyły uprawnienia budowlane przed 1 stycznia 1995 r. Jednak będą one mogły wystąpić z wnioskiem do okręgowej komisji kwalifikacyjnej o przekazanie swoich danych do systemu, co również im pozwoli skorzystać z możliwości wyeliminowania obowiązku dołączania do projektu budowlanego kopii uprawnień budowlanych i dokumentu przynależności do izby samorządu zawodowego.

Obecnie obie izby samorządu zawodowego pracują wspólnie z GUNB nad rozwiązaniami informatycznymi, które pozwolą na migrację obecnych i przyszłych danych do nowego eCRUB.

Obok zagadnień „cyfryzacyjnych” projekt ustawy przewiduje również zmiany o charakterze doprecyzowującym obecne przepisy Prawa budowlanego, w tym kwestię oświadczeń projektantów dotyczących instalacji radiokomunikacyjnych i możliwości podłączenia projektowanego obiektu budowlanego do istniejącej sieci ciepłowniczej – wskazując jednoznacznie, że są to załączniki do projektu architektoniczno-budowlanego. Obecnie bowiem organy administracji architektoniczno-budowlanej mają wątpliwości, czy ww. oświadczenia są załącznikiem do wniosku o pozwolenie na budowę czy do projektu.

Dodatkowo, w przypadku oświadczenia o możliwości podłączenia projektowanego obiektu do istniejącej sieci ciepłowniczej zdarza się, że niektóre organy administracji architektoniczno-budowlanej żądają dołączenia takiego oświadczenia w sytuacjach, gdy:

• obiekt nie ma instalacji grzewczej,
• na terenie danej jednostki osadniczej nie ma sieci cieplnej.

Te kwestie mają więc już być jednoznacznie wyjaśnione. Wskazuje się również projektanta posiadającego uprawnienia budowlane w branży „sanitarnej” jako tego, który sporządza to oświadczenie.

Z pozoru mało znacząca, ale jednak warta odnotowania jest także zmiana w art. 36a, zgodnie z którą wykreśla się zapis mówiący o tym, że przepisów dotyczących istotnych odstąpień od projektu budowlanego w zakresie projektowanych warunków higienicznych i zdrowotnych nie stosuje się, jeżeli odstąpienie zostało uzgodnione z właściwym państwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym. Należy podkreślić w tym przypadku wyraźne intencje prawodawcy zawarte w uzasadnieniu – powyższa nowelizacja nie oznacza, że zmiany projektowanych warunków higienicznych i zdrowotnych stanowią istotne dostąpienie od zatwierdzonego projektu. Wręcz przeciwnie, obowiązek uzyskania takiego uzgodnienia po prostu nie wynika z obowiązujących przepisów zawartych w aktach prawnych o randze ustawy (a tylko takie uzgodnienia są wymagane do projektu budowlanego w świetle obowiązującej od 19 września 2020 r. treści art. 33 ust. 2 pkt 1), a tym samym nie może ono stanowić kwestii decydującej o tym, czy mamy do czynienia z istotnym odstąpieniem.

Tekst: mgr inż. Andrzej Falkowski
Przewodniczący Komisji Prawno-Regulaminowej KR PIIB

Fot.: stock.adobe.com/Yakobchuk Olena